मुलघाट

" बा , हेर त कत्रो माछा मारेँ ?"

वर्खायाममा कतैबाट मर्नलाई माछो पनि मुलघाट आइपुगेछ । सन्तेको छोरोको हातबाट पासो लाग्न । हुन त उसको नाम सन्तराम अनि छोराको नाम प्रकाश तर कथा भरी म सन्ते नै भनेर लेख्नेछु । हेपाहा कथाकार नभन्नुहोला ! छोराको बोली सुनेर फेरि दिक्क लाग्छ उसलाई । बाउ सँग बोल्ने सोमत पनि सिकाउन सकेन सन्तेले ! जहिल्यै बाउलाई तिमी !

************ ************* *************** ***************** ************** *************

दुई महिना अघिको कुरा हो । सडकको छेउमा साहुजीले छोरीलाई हेर्दै सोधेका थिए ।

"माछा खान्छेउ ? "

छोरीले पनि जुत्ताले भुइँ कोतर्दै भनेकी थिई

"हजुरले किनिस्यो भने !"

"कहाँ पढ्छिन नानी ?"

छोरीको मधुरो आवाज सुनेर सन्तेले प्लाष्टिकमा माछा राख्दै सोधेको थियो

"लिटिल फ्लावर्समा !"

चोकको महँगो स्कुल । नाम पनि कति गाह्रो । "परकाशेको पनि बोली यस्तै मिठो भए" सन्तेले मनमनै सोचेको थियो

"बजारमा ठूलो दोकान तँपाइहरुकै हैन ?"

"हो त !"

"म पनि सामान किन्न त्यहाँ आइरहन्छु नि , साहुनी बस्नुहुन्छ धेरैजसो ! मलाई पनि चिन्नुहुन्छ होला !

"ए !! हो र ? यो प्लाष्टिकको झोला त बजार छिराउन दिन्न !" साहुजीले सन्तेलाई माछा झोलामा हालिदिँदै गर्दा भनेका थिए ।

"बुवा म सँग छ नि हिजो सरले दिनुभएको झोला ,हाम्रो स्कुलमा वाँडेको कुहिने झोला अरे ,माटो बिगार्दैन अरे !" छोरीले कुहिने झोला झिक्दा सन्तेले छोरीलाई एक टक नियालेको थियो ।

"कति राम्रो बोली नानीको !" सन्तेले पैसा राख्दै गर्दा भनेको थियो । साहुजी पनि मख्ख पर्दै हाँसी दिएका थिए ।

************** ************** ************* *************** ************* *************

उसको परकाशेको बोली ति साहुजीको नानीको जस्तो कहिल्यै भएन ।

"खोला बढेको बेला माछा मार्न नजा भनेको हैन ?" सन्तेले माछामा खासै ध्यान दिएन ।हुन पनि खोला बहुलाएको छ हिजो देखि ! अस्ति सम्म सुसेलि मार्ने खोला हिजो देखी ठूलो आवाजमा बग्न थालेको छ । थोरै माथी भएको घरमा स्पष्टै सुनिन्छ । हुन त त्यो खाली खाली घरमा त्यहि खोलाको आवाज न हो सुनिने !!

"यहि माछा बेचेर मेरो स्कुलको फि तिर न! मलाई दिनदिनै किच किच गर्छन् , बालाई लिएर आउ भनेर !"

सन्तेको चित्त चिरिए जस्तो हुन्छ !

साहुजी भेट भए लगत्तै उ बजार उकालो चढेको थियो , छोरोलाई पढाउन "लिटल फ्लावर्स" खोज्दै ! एक मुठी पैसा बुझाएपछि प्रकाश पनि एक भारी किताब बोकेर लिटल फ्लावर्स जाने भएको थियो ।शुरु शुरुमा त घाटमा उसको मात्रै दाउरा बिक्री हुन्थे । बजारबाट झरेका मलामी पनि उसलाई चिन्थे । सन्तेकै बाट किन्थे। तर आजकल दाउरा बेच्ने धेरै भए की मान्छे कम मर्न थाले सन्तेले खुट्याउन सकेको छैन । कहिलेकाहिँ सुर्ती माड्दै उ सोच्छ कस्तो संसार मान्छे मरुन् भन्ने रहर पालेर बसेको छ उ । स्वार्थ नहुँदो हो त संसार चल्दो हो ?

सानो प्रकाश उसको बिचार विथोल्छ "  बा के सोचिराको ?"

प्रकाश तिर हेर्दै उ खैनी मुखमा चेप्दै प्रश्न गर्छ "तँलाई थाहा छ , यो खानुहुन्न !"

प्रकाशको निधारमा प्रश्नवाचक रेखाहरु देखिन्छन् खान नहुने भए उसको बाउले किन खायो । अनि खाँदै उसलाई खानुहुन्न किन भन्यो । मिठो भएर माग्छ भनेर पो हो की । तर माछा त बाँड्नेले यो किन नबाँड्नु। माछा भन्दा मिठो त पक्कै नहोला !

 प्रश्न टार्न प्रकाश हाँसिदिन्छ । सन्ते साहुजीको छोरीलाई सम्झिन्छ । प्लाष्टिक कुहिन्न पनि थाहा छ । उसको छोरोलाई खैनी खानुहुन्न पनि थाहा छैन । उसको छोरालाई पैसा नतिरुन्जेल राम्ररी पढाउँदैनन् की लिटल फ्लावर्समा ? उसलाई डर लाग्छ । केहि गरी दाउरा आज भोलीमै बिक्री गरेर स्कुलको फिस तिर्न जानु छ ।

"तँलाई कुहिने झोला दिएनन् स्कुलमा ?"

"त्यो त नगरपालिकाले बाँडेको रे !" प्रकाश उत्तर फर्काउँछ। सन्ते खैनी पिच्च थुक्दै तमोर तिर हेर्छ । ठूलो रुखको हाँगा बगाएर लिएर आएको छ खोलाको बिचमा !उ हाम फाल्न सक्दैन । विचमा छ । उसलाई नै पनि बगाउन सक्छ । प्रकाशलाई कसले पाल्ने फेरि ?

“नगरपालिकाले हुनेखानेलाई चाहिँ किन बाँड्ने रैछन् ?” सन्ते फेरि प्रश्न राख्छ । उसको सानो छोरालाई उसले प्रश्नको भारी बिसाएको होइन । आँफैले आँफैलाई राखेको होला । आफू सँग राखेको प्रश्नको उत्तर कता बाट पाउनु ? उसलाई थाहा भए त प्रश्न प्रश्नै हुने थिएन । प्रश्नको अस्तित्व उत्तरको अनभिज्ञतामा हुँदो रहेछ । नयाँ ज्ञान पाउँछ सन्तेले !!

“नगरपालिका पनि बजारमा छ नि त , उनीहरुकै घर नजिकै !” अनायसै प्रकाशले उत्तर फर्काउँछ । ठिक हो कि बेठिक सन्तेलाई थाहा छैन । पहिलोले प्रश्न गर्छ ,दोश्रोले उत्तर दिन्छ ठिक बेठिक छुट्याउन तेश्रो नभए उत्तरमा विश्वास नै नहुने !!

“तँ यहिँ बस है ! म हिजो काटेको हाँगा छिमल्छु !”

प्रकाश टाउको हल्लाउँछ ।

********** ************* ************** ************** *********** *******************

“खोलालाई अंग्रेजीमा के भन्छ साँच्ची ?” सन्ते प्रकाशलाई भारी बनाइसकेपछी प्रश्न गर्छ ।

“पढाकै छैन त्यो त !” प्रकाश फेरि टारिदिन्छ ।

“हन तेरो स्कुलमा केहि पढाउँदैन कि के हो ?” सन्तेलाई झनन्न रिस उठ्छ ।

“गर्मीमा काम गरेर आए, त्यत्तिकै रिसाउँछन् !”

“तै पनि !” सन्ते थोरै शान्त हुन्छ ।

“पछाडी होला नि त ,अंग्रेजी किताबमा ! भरखर शुरु शुरु को पढाउँदैछन् त !”

“यति नजिकै को खोला किन पछाडी राखेछन् त किताबमा चाहिँ !”

प्रकाश सँग केहि उत्तर छैन । उसको बाउ स्कुलमा उसका साथीभाइले सर मिस सँग भन्दा धेरै प्रश्न गर्छ । कहिलेकाहिँ त प्रकाशलाई नि झर्को लाग्दो हो । तिमी पनि पढ्न आउ भन्दिन मन लाग्दो हो । तर उसको लिटल फ्लावरको फिस चर्को छ । बाउ पनि पढ्न गए दाउरा कसले बेचिदिने । यो उमेरमा बाउलाई स्कुल ड्रेसमा कस्तो देखिँदो हो । अझ हाफ पायन्ट लाए भने ! प्रकाशेलाई हाँस उठ्छ । हाँसो लुकाउन मुख अर्को तिर फर्काउँछ ।

**************** **************** ************* **************** **********************

“बा परबाट लर्को झर्यो त , मलामी हुन जस्तो छ !”

प्रकाश परको कमिलाको ताँती जस्तो मान्छेको हुल हेर्दै भन्छ ।

आज त अरु दाउरा बेच्ने पनि छैनन् । उ दाम कस्न सक्छ । उसलाई खुशि लाग्छ । कोहि नभएको बेला आउने भए । आज त बजारै उस्को । यतिमा त मिल्दैन , हुँदैन भन्न पाउने भो । अनि प्रकाशेको स्कुलको फिस । भोली नै बुझाउनुपर्ला । मनभरी योजना बन्छन् । धन्न थोरै अघि उसले भारी बनाएछ । के ले अह्रायो कुन्नी ! त्यतिखेर अल्छि लागेर पल्टेको पनि जुरुक्क उठेर भारी बनाउन गयो । अचम्म ।

मान्छेहरु नजिकै आउँदा ठूला हुँदै जान्छन् । एउटा नजिकै आएर सोध्छ ।

“दाउरा कतिको एक भारीको ?”

“हजार !”

“तोइट हजारमा त टायर आउँछ !”

“आफ्नो आफन्तलाई टायरमा बाल्नुहुन्छ भने त कसको के लाग्छ र !” उ च्याठ्ठिन्छ ।

सोध्ने मान्छे यता उता हेर्छ । आज दाउरा बेच्ने अरु छैनन् । सन्तेलाई पनि थाहा छ । आज उपाय छैन ।

“को हुन् मान्छे चाहिँ ?” सन्ते प्रश्न गर्छ।

“बजारमा ठूलो किराना दोकान छ नि ! त्यसैका साहुजी !!”

सन्तेलाई के भन्ने आउँदैन । आ यस्तै त हो मान्छेको जुनी भन्न पनि सक्दैन । छोरीलाई ल्याएनन् होला मलामी ।

“वुवा नगइस्यो नगइस्यो” भन्दै रोइ होली । साँच्चै उ मरे प्रकाशे कसरी रुँदो हो , प्रकाशे त पक्कै “ बुवा नजाउ , बुवा नजाउ” नै भन्दो हो ।

“चिनेकै मान्छे रछन् , मिलाएर दिनु न त !” अनायसै सन्ते मन बदलिदिन्छ । भारी उठाउन तिन चार जना मान्छे थपिन्छन् । उ पनि भारी सँगसँगै खोलातिरै जान्छ । एक छिन आगो बलेको हेरेपछि सुस्तरी फर्किन्छ । प्रकाशे किताव लिएर पढ्दैछ । उफ्रिदैँ आउँछ उसको छेउमा

“मैले तिमीले सोधेको पत्ता लाएँ !”

“के !”

“रिभर भन्दो रैछ !”

“के भन्छ ?”

“खोलोलाई के अंग्रेजीमा ! नजिकैको कुरा त पहिला पढ्नुपर्छ भनेर मैले पनि खोजेरै पत्ता लाएँ !”

सन्ते प्रकाशलाई हेर्छ अनि परको सुसाउँदै गरेको तमोरलाई !!!